El podarikó (tradición griega de Año Nuevo)

El podarikó: ¡Feliz Año Nuevo!

 

   

 

Tradición griega de Año Nuevo

Traducción: Alejandro Aguilar

 

La costumbre del podarikó es una costumbre que no surgió dentro del ambiente cristiano, pero tiene una importancia simbólica.

Los dueños de una casa creen que si un una persona suertuda entra a su casa inmediatamente después de cambiar el año y desea las cosas más nobles y buenas, entonces todo marchará bien todo el año; la familia tendrá salud, felicidad, amor y todas las comodidades económicas.

Muchas veces, incluso desde la espera del año nuevo, dicen a algún familiar suyo que venga después del cambio de año a hacerles "podarikó". Como de costumbre, prefieren un niño pequeño (niño, si en la casa hay muchas niñas, y si no, niña), ya que los niños son inocentes y puros, y en su corazón no existe la envidia ni la maldad.

Entra con el pie derecho a la casa para que el nuevo año traiga todo con fortuna, lo ponen a patear un hierro para que sean todos férreos (fuertes) y viejos dentro de casa durante el nuevo año.

La ama de casa besa a la persona que hace el "podarikó" por un buen año. Siempre le dan manzanas o nueces y una cucharada de dulce de membrillo o lo que se haya preparado de postre para los festejos. Si el mismo día de Año Nuevo (Protochronia)  hace sol, creen que el tiempo será el mismo por cuarenta días.

Dicen: "Ya contó el oso a sus oseznos, no tendremos un invierno duro".

Y si el clima está feo en Año Nuevo, ocurrirá lo contrario, es decir, tendremos cuarenta días de invierno.

Esta costumbre es muy antigua. Existía entre los antiguos Griegos, los Romanos, pero también entre los Judíos. Los bizantinos llamaban a las personas suertudas "kalópodes (de buen pie)" y los ponían en su hogar en Año Nuevo.

En los territorios campestres de nuestra patria, el "podarikó" se relacionó con la buena cosecha y la abundancia de la tierra. En algunos pueblos (Rumeli), el "kalopódaros (de buen pie)" esparcía también arroz para enraizar lo bueno. Esta costumbre también se encuentra en países europeos, como por ejemplo en Inglaterra.

Los padres en Bizancio desaprobaban esta costumbre, y especialmente San Gregorio de Nissa, hermano del Gran Basilio (Santa Claus).

Anuncio publicitario

Thourios (canto de guerra griego de Thomás Danelakis: dominación turca)

Thourios

(Canto de guerra)

Thomás Danelakis.

(de G. Th. Zoras, Poesía y prosa del Heptáneso, Biblioteca básica 14, Aetós, 1953).

Traducción: Alejandro Aguilar.

Pintura: La Salida de Mesolongui, Theodoros Brizakis.

 

 

¡Vamos, hijos de la patria,

también llegó nuestro turno!

Un Turco no quedará

en el país de los Griegos.

¡Llegó la tiempo de la gloria,

nos mostraremos valientes,

podemos mandar a volar

lejos nuestras ataduras!

A las armas, Griegos, a las armas todos!

Que corra la sangre de los enemigos

de la religión y de la patria

que corra a chorros.

¿Por qué el Turco debe eternamente darnos leyes,

atarnos con cadenas,

tenernos como perros,

desear a las mujeres,

a los niños, nuestro honor,

esta nuestra vida

ser completamente de uno?

¡A las armas, Griegos, a las armas todos!

Que corra la sangre de los enemigos

de la religión y de la patria,

que corra a chorros!

¡Tiemblen, tiranos infames!

Lograremos la libertad.

Tiranos cobardes, es hora

de detener la esclavitud.

Los Griegos son corazón de león,

y como un tigre tienen sed de sangre

de aquellos que deshonran

nuestra tierra, Grecia.

¡A las armas, Griegos, a las armas todos!

Que corra la sangre de los enemigos

de la religión y de la patria,

que corra a chorros!

No tememos, nos reímos

si los Turcos son muchos.

Somos hijos de los Griegos

y héroes afamados.

En la ciudad, en Atenas,

brillará la cruz.

Mataremos a nuestros enemigos,

terminará el yugo.

¡A las armas, Griegos, a las armas todos!

Que corra la sangre de los enemigos

de la religión y de la patria,

que corra a chorros!

Los enemigos serán miles

como una ola en la costa,

pero los Griegos valerosos

confían en Dios.

La religión y la patria

son cosas sagradas,

y Dios nos ayuda

si peleamos por ellas.

¡A las armas, Griegos, a las armas todos!

Que corra la sangre de los enemigos

de la religión y de la patria,

que corra a chorros!

Matemos por nuestro Origen,

¿de qué sirve la vida

si nuestra patria es esclava

y nosotros vivimos en la esclavitud?

Vivamos un mejor momento

en los terrenos de la Libertad

o cien años o más

con castigos y esclavitud.

¡A las armas, Griegos, a las armas todos!

Que corra la sangre de los enemigos

de la religión y de la patria,

que corra a chorros!

Frente a la sangre de nuestros enemigos

despertará la Libertad

que gime dormida

en los huesos de los ancestros.

¿No escuchais? La tierra tiembla

porque intenta salir la Libertad

armada de los sepulcros sagrados.

¡A las armas, Griegos, a las armas todos!

Que corra la sangre de los enemigos

de la religión y de la patria,

que corra a chorros!

¡Oh nuestro amor sagrado

de la religión y de la patria!

Danos ánimo y fuerzas,

toda concordia y corazón.

¡Oh santa Libertad!,

síguenos también tú,

para que Grecia vuelva

a ser, como antes, admirable.

¡A las armas, Griegos, a las armas todos!

Que corra la sangre de los enemigos

de la religión y de la patria,

que corra a chorros!

La sal de la tierra (poema griego, Giannis Ifantis)

La sal de la tierra.

Giannis Ifantis.

Traducción: Alejandro Aguilar.

Fotografía: Stairway to heaven, Pedro Moreira

(“Poemas” en La nueva era, 2007)

 

Bajo la antigua voz del cuervo,

el mar se desnudó de la tierra.

La playa de arena es la última piel del mar.

El mar desnudo de la arena,

el mar desnudo intenta desnudarse de sí mismo, de todo lo que ondea.

La sal es la sabiduría del mar,

lo vi en las manos ásperas de las rocas.

La sal es el mar desnudo

proveniente del propio mar.

La sal es la sabiduría del mar,

¡sed la sal de este mundo!

Pero cuando todo se haya vuelto sal,

cuando todo esté detrás de ti,

a dónde podrías mirar y dónde, no volverte sal.

¿Qué es la Cultura?

¿Qué es la Cultura?

"Cultura es el modo de vida. El modo en que construimos nuestras casas, en que adornamos nuestras casas, en que nos vestimos, en que hablamos, en que escribimos poemas, en que nos enamoramos. ¡Esto es la Cultura! Me preguntarán por qué se diferencian las Culturas. Porque detrás de este modo de vida aparece una jerarquía de necesidades: qué es para nosotros lo primero, qué, lo segundo. Los antiguos Atenienses que construían y construyeron sobre la Acrópolis, sabemos que vivían en casas modestas. Muy modestas. Para ellos lo primero no era tener palacios o villas, era hacer aquello que hicieron. ¡Era ser Ciudadanos! De verdad, detrás de la jerarquía de necesidades existe siempre un sentido. Qué sentido tiene la existencia, qué sentido tiene existir, qué sentido tiene esta vida, de dónde vine, a dónde voy… qué hago. Qué sentido tiene la belleza, qué sentido tiene el amor. Si no doy sentido a todo esto… entonces soy simplemente un mamífero desarrollado…"

 

Sofía Karipidi, Periódico La Nueva Era

Traducción: Alejandro Aguilar

Fotografía: Aguarela de um momento, Nuno Sampaio 

Historia navideña (poema griego de Michalis Ganás)

Historia navideña

Michalis Ganás

(del libro Giánnena de vidrio, Kastaniotis, 1989)

 

Traducción: Alejandro Aguilar

Fotografía: Solitudine, Miguel Rita

 

 

Se sienta solo

y limpia su arma al lado de la chimenea.

Nadie vendrá y lo sabe,

las calles se cerraron por la nieve, como el año pasado,

como el año antepasado, otra vez es Navidad

y las bebidas se enfrían en la alacena.

El áspero aguardiente, el ouzo leche

y el vino raspa las botellas.

Ella muerta hace tres años.

 

Se sienta solo al lado de la chimenea,

no bebe, no fuma, no habla.

En la televisión nieva,

lo extiende tarde en el suelo y en la mesa

y en las viejas fotografías,

ojos sabios de los muertos,

que lo observan desde el futuro.

Ella muerta hace tres años

y sólo la mirada suya

viene de lo pasado.

 

Se acercan a media noche

y limpia su arma desde la mañana.

Cómo le digo "Feliz Navidad",

no llegan los deseos hasta aquí,

las calles están cerradas, los teléfonos sin línea,

el pensamiento se agarra de la rama de la memoria,

pero no puede en su soledad perforarla.

Una soledad que se construyó poco a poco

con todo lo material y sin palabras.

 

Se acercan en los amaneceres e incluso

bruñe su arma al lado de la chimenea

con movimientos lentos como si la acariciara.

Se queda el aceite en sus dedos

pero la caricia se pierde.

Recuerda escenarios de caza

con jabalíes y nieve sangrante,

antes de volverse él mismo caza

en la boca de algún cazador escondido,

que lo espere invisible

deja que lo delaten de vez en cuando

el resplandor de su cañón,

el movimiento en los madroños

y el olor de su humo denso.

Sabe bien que porta

un revólver viejo bien cargado,

lleno de plomo y pólvora negra.

Cuando decida tirarle

no tendrá tiempo otra vez de verlo

atrás de la nube de su disparo.

 

Si piensa en realidad en algo así,

y no lo castigo yo con estos pensamientos,

cómo se acostará y dormirá.

Digo ser el padre de su padre,

un padre al que le resultara

silencioso y malhumorado niño,

y contarle una historia

para que lo tome el sueño.

 

Sueño, que tomas a los niños, toma también a este padre…

Amnesia (poema griego de Michalis Ganás)

 

Amnesia

Michalis Ganás

(del libro Giánnena de vidrio, Kastaniotis, 1989)

 

Traducción: Alejandro Aguilar

 

Todos los días como una goma

borra el día anterior y se va.

Otra veces borra el siguiente,

algunas veces la semana entera.

 

Recuerdo lluvias y pájaros

e historias que nunca viví.

 

En las noches se escribe mi futuro,

los detalles extraordinarios del siguiente día,

y debo despertar a las siete,

volver con el alma entre los dientes,

para tomar a tiempo las órdenes.

 

Recuerdo nieve y montañas

y exilios que nunca viví.

 

Me he olvidado de mis propios padres,

cómo eran, quiénes y cuántos son.

Observo cartas, fotografías,

no distingo ni vivos ni muertos.

Ancianas y viejos y niños,

angustiados de mediana edad.

 

Recuerdo ojos y voces,

caras que nunca conocí.

Cuento griego de Año nuevo

Θεοφάνεια σ’ένα νησάκι

 

Puedes descargar la traducción de Alejandro Aguilar en el vínculo de arriba.

 

Πέτρος Γλέζος

 

(από το βιβλίο Ανθολογία για παιδιά του Δημοτικού, δέυτερο μέρος, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών βιβλίων, 1975)

 

Δυο μέρες πριν από τα Φώτα, ο ξάδελφός μας ο Αντώνης μάς έκανε ξαφνικά την πρόταση:
          – Ξαδέλφια, τι λέτε; Έρχεστε να πάμε στο Νησί, που θα βαφτίσω ένα παιδί;
          – Και δεν πάμε, ξάδελφε, συμφωνήσαμε πρόθυμα και λίγο απερίσκεπτα η σύζυγός μου κι εγώ.
          Το Νησί είναι ένα μικρό μακρόστενο νησάκι, που γειτονεύει με το δικό μας. Ένα πολύ μικρό νησάκι –άλλο ένα δίπλα του είναι ακατοίκητο που ολόκληρο το σώμα του το πιάνει το μάτι σου, μόλις ανεβείς σε κάποια κορφή των Φαναριών, να αναδύεται μέσα από τη θάλασσα, σαν ένα κήτος ή σαν ένα καράβι χωρίς κατάρτια. Ίσως γι’ αυτό, επειδή είναι έτσι μικρό μπροστά στο δικό μας το νησί, που είναι μεγάλο και με βουνά ψηλά, το λένε «Νησί».
          Το Νησί θα ’ναι δε θα ’ναι δυο τρία μίλια μακριά από τις ανατολικές μας ακτές, τις όμορφες, τις γεμάτες μικρούς χαριτωμένους κόλπους, θαλασσινές σπηλιές και χαμηλές βουνοπλαγιές κατάφορτες από λιόδεντρα και σκίνους και φίδες. Όλοι όλοι οι κάτοικοι του Νησιού λογαριάζονται καμιά διακοσαριά ψυχές, τριάντα σαράντα οικογένειες. Και φυσικά είναι όλοι τους ψαράδες. Όταν είναι μπονάτσες, ανοίγονται οι βαρκούλες τους γύρω γύρω στο πέλαγος, σαν μέλισσες, για να τρυγήσουν τον ανθό της θάλασσας. Όταν είναι βαρυχειμωνιές, οι άνθρωποι ξεμοναχιάζονται στο Νησί, αποκλεισμένοι από τον άλλον κόσμο· μπορεί να κάμουν και δέκα και δεκαπέντε μέρες να ξεμυτίσουν οι βαρκούλες τους. Τότες οι ψαράδες κάθονται στο χαμηλό ακροθαλάσσι, αγναντεύουν την αγριεμένη θάλασσα, πάνε κι έρχονται βαριεστημένοι στις δυο τρεις ταβερνούλες του νησιού και πίνουν ρακή και καπνίζουν. Και οι γυναίκες φροντίζουν τότε ακόμη πιο πολύ τα λίγα κατσικάκια τους και τις κοτούλες τους, τα μόνα ζωντανά του Θεού που ζουν και τρέφονται πάνω στο γυμνό νησάκι, και ζουν και τρέφουν με το γαλατάκι τους και με τ’ αυγά τους τα παιδιά του τόπου. Πάλι μπορεί να κάνω και λάθος, μπορεί εκτός από τα κατσίκια και τις κότες να κυλάει άπραγος τις μέρες του πάνω στο Νησί και κανένας γαϊδουράκος.
          Σ’ αυτό λοιπόν το μικρό γειτονικό νησί, περάσαμε τη χρονιά εκείνη τη μεγάλη, τη φωτεινή γιορτή της Χριστιανοσύνης, τη γιορτή των Θεοφανίων.
 
 
Ώσπου να φτάσουμε από το χωριό μας στο Βόλακα, στο ακροθαλάσσι απ’ όπου «θα ρίχναμε πέρα στο Νησί», χρειάστηκε να οδοιπορήσουμε τρεις τέσσερεις ώρες. Οι γυναίκες πήγαιναν μπροστά, καβάλα σε δυο γαϊδουράκια, ο ξάδελφός μου κι εγώ ακολουθούσαμε πεζοπορώντας και κουβεντιάζοντας. Το πόσους ωραίους τόπους είδαμε, το πόσον ωραία βουνολάγκαδα περάσαμε, θα χρειαζόνταν πολλή ώρα να το διηγηθώ. Τώρα ξαναζώ και θυμούμαι μόνο την ώρα λίγο πριν από το δειλινό που, φτάνοντας στο ακρογιάλι, βρήκαμε τη βάρκα του μελλούμενου κουμπάρου από το Νησί να μας περιμένει στον ήσυχο κολπίσκο του Βόλακα. Πήδησε στη στεριά και μας υποδέχτηκε με πολλή ευγένεια, αλλά και με κάποια αδιόρατη σχεδόν στενοχώρια και δε δέχτηκε ούτε να ξαποστάσουμε λίγο στο πετροκάλυβό μας –είχαμε εκεί κάτω ένα χτήμα– ούτε να πιει μια ρακή.
          – Πρέπει να περάσουμε στο Νησί πριν μας πάρει η νύχτα… μας είπε με σοβαρό ύφος.
          Μπήκαμε λοιπόν στη βαρκούλα του, κι ο κουμπάρος κι ο βοηθός του τράβηξαν κουπί να βγούμε λίγο στ’ ανοιχτά, με την ελπίδα πως ύστερα θ’ ανοίξουμε πανάκι. Όμως ο λίγος αεράκος που φυσούσε ήταν ενάντιος, ο κουμπάρος λοιπόν, ύστερα από λίγη σιγανοκουβέντα με το βοηθό του, έβαλε γερά μπροστά να τραβά κουπί. Το ίδιο κι ο βοηθός. Λίγο λίγο ο ιδρώτας άρχισε ν’ αυλακώνει τα ηλιοψημένα πρόσωπά τους. Τώρα το ενάντιο αεράκι όλο και δυνάμωνε. Και σα να μην έφτανε αυτό, ο κουμπάρος έπρεπε ν’ αδειάζει συνεχώς, μ’ ένα μεγάλο σαρδελοκούτι, και νερό από τον πάτο της βαρκούλας του.
          Τότες, όπως η νύχτα πλησίαζε κι η βάρκα όλο και περισσότερο κλυδωνιζόταν, η ξαδέλφη μου, που ήταν ολωσδιόλου στεριανή, άρχισε να φοβάται. Στην αρχή μάς κοίταζε σιωπηλά, κι εμείς της δίναμε κουράγιο. Ύστερα, έτρεμε πια να κουνηθεί από τη θέση της. Ο κουμπάρος, που καταλάβαινε το φόβο της, την παρηγορούσε:
          – Μη φοβάσαι, καλέ, και φτάσαμε!…
          Κι αληθινά. Είχαμε πια φτάσει στα χαμηλά πλάγια του Νησιού, εδώ κι εκεί περνούσαμε μέσα σε μικρές ξέρες, προσέχοντας μη χτυπήσει απάνω τους η βαρκούλα μας. Το λίγο κύμα σπούσε πάνω τους και τις καβάλαγε με χαμηλό, ήρεμο παφλασμό· ήταν σα να μιλούσε και μας βεβαίωνε πως δεν είχαμε πια κανένα κίνδυνο.
          Τέλος, όταν το σούρουπο είχε προχωρήσει για καλά, η βαρκούλα μας έπεσε πλάι στην πρωτόγονη έρημη αποβαθρούλα του Νησιού. Ο κουμπάρος κι ο βοηθός του έβγαλαν στη στεριά τις γυναίκες σχεδόν σηκωτές στην αγκαλιά, κι ο ξάδελφός μου κι εγώ πηδήσαμε στη στεριά, όχι βέβαια με τόση λαχτάρα όσην οι γυναίκες, μα, όσο να ’ναι, με αρκετή ανακούφιση. Τότε μόνον ο κουμπάρος ο Νησιώτης μάς είπε, με τη χαριτωμένη συρτή, τραγουδιστή μιλιά του Νησιού, το μεγάλο μυστικό:
          – Κουμπάροι, το βαρκάκι είναι μόνο για τέσσερεις νοματέους… Γι’ αυτό βιαστήκαμε μη φρεσκάρει…
          Άλλο τίποτα δεν είπε. Αλλά καλά καταλάβαμε την αποσιωπημένη συνέχεια, όταν τώρα ξέραμε πως τόσην ώρα είμαστε έξι αντί τέσσερα πρόσωπα μέσα στη βαρκούλα.
 
 
Φαντάζεστε βέβαια την ευχαρίστησή μας όταν βρεθήκαμε στο ήσυχο, ολοκάθαρο και… ακίνητο σπιτάκι του κουμπάρου. Οι γυναίκες μάς δέχτηκαν με χίλιες χαρές, τα παιδιά κρεμάστηκαν γύρω μας και μας κοίταζαν με θαυμασμό, μασουλώντας κιόλας τα ξερά σύκα που τους είχαμε φέρει. Κι αυτά ακόμη τα αβάφτιστα –ήταν δυο δίδυμα– ανασήκωναν από τις κρεμαστές κούνιες τους τα παχουλά προσωπάκια τους κι ανταποκρίνονταν πρόθυμα στα γέλια και στα κανακέματα που τους κάναμε.
          Το βράδυ, ο κουμπάρος ήταν στενοχωρημένος, γιατί, λέει, το φαΐ «ήταν πολύ άνοστο και δεν τράβαγε κρασί». Και όμως. Ήταν εκλεκτό ψάρι με ολόλευκη τρεμάμενη κρούστα, σαν αέρινο γλύκισμα, που το εκάλυπτε –αυτό είναι ένα ειδικό μαγείρευμα, για να κρατάει το ψάρι πολλές μέρες– ένα ψάρι από τα πιο νόστιμα φαγητά που μου έτυχαν ποτέ.
          Τη νύχτα ο αγέρας δυνάμωσε για καλά. Τον ακούγαμε να ξυρίζει τα παραθυρόφυλλα του σπιτιού. Κι η αναπόληση του ταξιδιού μας του δειλινού, έκανε την ευτυχία της τωρινής μας ασφάλειας ακόμη μεγαλύτερη.
          – Αλήθεια, αν καμιά φορά φυσήξει κανένας πολύ δυνατός σίφουνας, δεν μπορεί τάχα να το πάρει το Νησί; άκουσα την ξαδέλφη μου να ρωτάει τον άντρα της με χαριτωμένη αφέλεια, στο ανοιχτό διπλανό δωμάτιο, που αυτοί είχαν πάει να κοιμηθούν.
          Όμως η ερώτηση έδινε θαυμάσια την εικόνα του παραμυθιού που ζούσαμε. Το Νησί ήταν αληθινά σαν ένα μικρό ξεκάταρτο καράβι ανάμεσα πελάγου. Έτσι το είδαμε την άλλη μέρα το πρωί, όταν βγήκαμε στο ξάγναντο της εκκλησιάς, διασχίζοντας μέσα σ’ ελάχιστα λεπτά το μόνο δρομάκο του Νησιού, που χώριζε στη μέση τις δυο μόνες σειρές των σπιτιών του.
          Φαίνεται πως όλη τη λαχτάρα τους για ομορφιά και αρχοντιά εδώ στο χαμηλό ταπεινό νησάκι οι αγαθοί νησιώτες την είχαν διοχετεύσει στην εκκλησία του. Έλαμπε ολόκληρη μέσα και έξω. Πρόβαλλε πάνω από τα χαμηλά σπιτάκια, πάνω ακόμη κι από όλη τη χαμηλή γη του νησιού σαν αληθινά μεγάλος Οίκος του Θεού. Ήταν βαμμένη ολόλευκη, με τον τρούλο μόνο γαλάζιο, ένα καθαρό γαλάζιο σαν τη θάλασσα και τον ουρανό. Η μικρή της αυλή ήταν κεντημένη με λευκό χαλίκι, και τα δεντράκια της –δυο τρία χαμηλά δεντράκια– ίσκιωναν με το λίγο πράσινό τους την ασπράδα της. Μέσα η εκκλησία άστραφτε ολοκάθαρη.
          Όταν μπήκαμε στην εκκλησιά, η μικρή σύναξη –όλο το χωριό– παρ’ όλη την κατάνυξη με την οποία παρακολουθούσε την ωραία ακολουθία των Θεοφανίων, βρήκε τρόπο να περιεργαστεί τους «ξένους». Κι αυτός ακόμη ο ιερέας –ένας συμπαθητικός ώριμος άντρας– επέμεινε να μας λιβανίσει λίγο περισσότερο, όταν πέρασε δίπλα μας, για να μας τιμήσει βέβαια, αλλά και για να βρει καιρό να μας καλοδεί.
          Ύστερα το γλυκύ μέλος του ύμνου του Κυρίου μάς έφερε όλους προς αυτόν:
 
          Επεφάνης σήμερον
          τη οικουμένη
          και το φως Σου, Κύριε,
          εσημειώθη εφ’ ημάς
          εν επιγνώσει υμνούντας Σε.
          Ήλθες, εφάνης,
          το Φως το απρόσιτον.
 
Όταν «αγιάστηκαν» τα νερά, το εκκλησίασμα πέρασε ήσυχα ήσυχα από την Ωραία Πύλη και πήρε αγιασμό, φιλώντας το χέρι του ιερέως. Κι ύστερα, με τον ιερέα και τον ψάλτη, με την «Αρχή του τόπου» –έναν και μόνον χωροφύλακα– και με τον υποδιδάσκαλο μπροστά, ακολουθήσαμε κι εμείς στις επισκέψεις στα σπίτια που γιόρταζαν.
 
 
Τα βαφτίσια γίνηκαν το απόγευμα. Ο ξάδελφός μου κι εγώ είχαμε αποφασίσει να βαφτίσουμε τα δίδυμα, και ο κουμπάρος το δέχτηκε εγκάρδια. Εν τω μεταξύ ένας ακόμη γονιός, που είχε αβάφτιστο παιδί, ήρθε και μου ζήτησε να το βαφτίσω. Δέχτηκα την τιμή με προθυμία.
          Φυσικά, στα βαφτίσια συνάχτηκε όλο το χωριό. Δεν έμεινε ψυχή σε άλλο σπίτι, εκτός από δυο παράλυτες γριούλες. Γύρω γύρω στην κολυμβήθρα σπρώχνονταν τα παιδιά, πιο πίσω οι μεγάλοι, έως έξω στις αυλές, όπου αποτραβιόνταν οι άντρες για να κάμουν τόπο. Κι ο καημένος ο ιερέας κουράστηκε αρκετά για να τελειώσει με τάξη και ευπρέπεια και τις τρεις βαφτίσεις.
          Ύστερα μοιράσαμε τα «μαρτυριάτικα» σε όλο το χωριό, που μας εύχονταν να τα «χιλιάσουμε», και το βράδυ χρειάστηκε να φάμε δυο φορές για να «τιμήσουμε το τραπέζι» και στα δυο σπίτια των κουμπάρων, ένα τραπέζι πλούσιο, ευλογημένο και καλόκαρδο.
 
 
Όταν την άλλη μέρα το μεσημέρι, αφού ευχηθήκαμε σε όλους τους Γιάννηδες, κατεβήκαμε στο λιμανάκι του Νησιού για να «μπαρκάρουμε» για το δικό μας, όλο το χωριό πρόβαλε στις πόρτες των σπιτιών να μας ευχηθεί, να μας προπέμψει:
          – Στο καλό να πάτε! Στο καλό να πάτε!…
          Τώρα οι καλοί μας κουμπάροι είχαν πάρει τα μέτρα τους. Στο λιμανάκι μάς περίμενε το καινούργιο καϊκάκι του καπετάν Νικήτα, για να μας μεταφέρει στον τόπο μας. Είχαν στρώσει ακόμη και χράμια απάνω στο καλοπλυμένο κατάστρωμα του καϊκιού, για να ξαπλώσουν άνετα οι γυναίκες.
          Με φρέσκο πρίμο αγέρι το καϊκάκι, σαν πουλί που πετούσε ξυστά πάνω στη θάλασσα, μας έφερε σε είκοσι λεπτά της ώρας στο νησί μας. Βγήκαν μαζί μας στη στεριά ο καπετάνιος κι οι κουμπάροι μας «να φάνε μαζί μας μια ελιά», «να πιουν ένα κρασί», κι ύστερα σάλπαραν πάλι για το Νησί. Τώρα για να «βρούνε τον καιρό» χρειάστηκε «να κόψουν» ένα σωρό βόλτες. Τους παρακολουθούσαμε όπως λίγο λίγο ξεμάκραιναν. Το λευκό πανί πότε φούσκωνε με τον άνεμο, πότε σούρωνε στην άπνοια. Ύστερα, σιγά σιγά το καϊκάκι καβατζάρισε* τη μικρή γλώσσα της γης του Νησιού και χάθηκε πίσω της.
          Τότε νοιώσαμε την πίκρα του χωρισμού από τους καλούς ήσυχους Νησιώτες, που ζουν εκεί στο μικρό νησί τους άγνωστοι και αγνοημένοι, και που σ’ εμάς έτυχε η καλή τύχη να τους γνωρίσουμε και να τους αγαπήσουμε. Κι ας ζήσαμε μαζί τους μόνον τρεις ημέρες. Έφτασαν αυτές για να τους βάλουν στην καρδιά μας. Βέβαια, γι’ αυτό βοήθησε κι ο φωτισμός και η θέρμη με την οποία ζέστανε τη χριστιανική ψυχή μας η ευκαιρία να χαρούμε τη μεγάλη γιορτή των Φώτων στο ήσυχο νησάκι τους.
          Αληθινά. Δε θα ξεχάσω ποτέ εκείνα τα γαλήνια, τα σεμνά, τα ζεστά χριστιανικά Φώτα του γλυκύτατου εκείνου Γενάρη του έτους 194…, τα Φώτα που ο καλός Θεός μάς αξίωσε να γιορτάσουμε στο Νησί.
 
 
 
* καβατζάρω: περνώ έναν κάβο (ακρωτήρι).

Felicitaciones y supersticiones griegas

Los griegos se felicitan por todo: el primer día de la semana se desean una buena semana o buen mes. A una mujer embarazada se le desea un buena parto y a los nuevos padres que el bebé viva muchos años. Después de un nacimiento, la madre y el bebé no podrán salir de casa hasta pasados cuarenta días. Pasado este plazo, irán a la iglesia y se les permitirá reintegrarse en la sociedad. Omnipresente, la religión marca el ritmo de la vida cotidiana de mil y una maneras que quizá tengas la ocasión de observar. El comercio está bien protegido: antes de que una tienda abra las puertas, los dueños le pedirán al padre que la bendiga. En cuanto a éstos, únicamente su indumentaria y su sombrero los distinguen visualmente, ya que llevan una vida muy parecida a cualquier otro. Por otra parte, la superstición más arraigada en todas las capas sociales es el terror al mal de ojo. Para protegerse, la gente utiliza un colgante de cristal con un ojo rodeado de azul cobalto o turquesa. Si te fijas, los verás por todas partes.

Luces (poema de la fiesta de la Iluminación; Navidad griega)

Luces
Stelios Spérantos
(del libro: Antología para niños de primaria, 2a parte, Organización de Edición de Libros Didácticos, 1975).

 

Traducción: Alejandro Aguilar

 

Luces, luz de la sagrada celebración
alrededor alumbra.
San Juan Bautista
a Cristo bautiza.

Hoy, al agua,
al mar, al río,
tiran la cruz dorada
para realizar la santificación.

En todas las aguas hay santidad
y en nosotros, iluminación.
A nuestra casa vamos
con velas encendidas.

Se va el año viejo (Canción griega de Año Nuevo)

Se va el año viejo

(Canción griega)

(del libro: Thanasis Ntzouphas, Nuestras canciones, Ed. Kapsaski)

 

Traducción: Alejandro Aguilar

 

Se va el año viejo,
celebremos, niños
y que duerma en el corazón
el dolor de separarnos de él.
Feliz año, un feliz año
alegre, dorado primer día (protochronia).

Vete ahora, año anciano,
ya llegó tu turno,
llegó el joven con los regalos,
con canciones, con felicidad.
Feliz año, un feliz año
alegre, dorado primer día (protochronia).

Aunque te vayas lejos de nosotros
en nuestro corazón siempre vive
cada tristeza y cada dicha nuestra
que pasamos juntos.
Feliz año, un feliz año
alegre, dorado primer día (protochronia).

Todo alrededor está cubierto de nieve,
todo alrededor está helado,
pero se va a derretir poco a poco
con el nuevo año.
Feliz año, un feliz año
alegre, dorado primer día (protochronia).